روابط عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۳۳ با امضای یک توافقنامه همکاری آغاز شد و دامنه آن به مرور زمان گسترش یافت تا حوزههایی چون اقتصاد، دفاع، انرژی و آموزش را هم دربرگرفت. سپس در ۱۴ فوریه ۱۹۴۵، دیدار تاریخی ملک عبدالعزیز، پادشاه فقید عربستان سعودی و فرانکلین روزولت، رئیسجمهوری وقت ایالات متحده، نقطه عطفی شد که پایههای شراکتی طولانیمدت را بنا گذاشت؛ شراکتی استوار که بر احترام متقابل، اعتماد، توازن منافع و حضور پررنگ دو کشور در عرصه منطقهای و جهانی مبتنی بود.
در امتداد این مسیر تاریخی، سفر شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به ایالات متحده در این هفته در حالی انجام میشود که جهان با تحولات شتابان و سرنوشتسازی روبرو است. دو کشور اکنون در آستانه مرحلهای تازه ایستادهاند؛ مرحلهای که روابط سنتی را پشت سر میگذارد و مسیر شکلگیری مدلی نو را میگشاید؛ مدلی که بر فناوری پیشرفته، اقتصاد دانشبنیان، انرژیهای نو و پروژههایی با ابعاد فراقارهای استوار است.
این سفر بیتردید مسیری را بازتاب میدهد که در آن، عربستان سعودی به دنبال ایجاد اقتصادی متنوع و نقش جهانی هماهنگ با چشمانداز گسترده خود است؛ افقی که ظرفیت پذیرش شرکتهای آمریکایی را دارد و عرصههای گستردهتری را برای سرمایهگذاری در اختیارشان میگذارد؛ آن هم در فضای اقتصادی که از پرشتابترین روندهای تحول در جهان امروز بهرهمند است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این مقطع زمانی، میتوان رابطهای متفاوت و پررنگ میان دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا و شاهزاده محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی را مشاهده کرد. شیوه تصمیمگیریهای سریع و نگاه شفاف دو طرف، بستری مناسب برای ایجاد تفاهم سیاسی و اقتصادی فراهم کرده است.
این همکاری مشترک را میتوان در پروژههای سرمایهگذاری که شرکتهای آمریکایی بزرگ در آن حضور دارند و در گفتگوهای امنیتی که بر اساس درک مشترک از ضرورت ثبات خاورمیانه و جایگاه عربستان سعودی در موازنههای منطقهای و جهانی شکل میگیرد، بهوضوح مشاهده کرد. بنابراین، سفر این هفته ولیعهد عربستان سعودی را میتوان گامی پویا در جهت ارتقای سطح هماهنگی دو کشور در پروندههای اقتصادی، دفاعی و سیاسی منطقه دانست؛ گامی که در حوزه انرژیهای پیشرفته، زنجیرههای تامین و فناوریهای کلیدی هم چشماندازهای تازهای را میگشاید.
برای ناظری که تحولات منطقه و جهان را دنبال میکند، روشن است که مسیر شراکت امروز عربستان سعودی و آمریکا به سمت نوعی تکامل گام برمیدارد که با تحولات جهانی همسو است. عربستان سعودی اقتصادش را به سوی صنایع پیشرفته، هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال بازآرایی میکند، در حالی که ایالات متحده به دنبال شریکی است که توان هدایت منطقه را به سمت ثباتی پایدار داشته باشد و در عین حال از موقعیتی راهبردی برخوردار باشد که منافع واشینگتن را تقویت کند. این همافزایی افق همکاریهای گستردهتری را در حوزههای فناوری، توسعه سامانههای دفاعی و گسترش سرمایهگذاری در انرژی پاک، هیدروژن و مواد معدنی راهبردی میگشاید.
در ترسیمی از آینده روابط عربستان سعودی و آمریکا، میتوان سه مسیر اصلی را پیش روی دو کشور مشاهده کرد: مسیر نخست، اقدام به شکلدهی یک ائتلاف فراگیر اقتصادی و فناوری است؛ ائتلافی که از مرزهای سرمایهگذاریهای معمول فراتر میرود و به همکاریهای پژوهشی، مشارکت در فناوری هوش مصنوعی، پیوند میان مراکز داده و ایجاد پلتفرمهای صنعتی مشترکی میانجامد که توان شرکتهای آمریکایی را با برنامههای ملی سعودی همسو میکند.
مسیر دوم افزایش امنیت منطقه بر پایه رویکردی مبتنی بر ثبات، توسعه توان دفاعی و فعالسازی نقش عربستان سعودی در موازنههای سیاسی خاورمیانه، بهویژه در پیشبرد پرونده تشکیل کشور فلسطین استوار است. افزون بر اینکه این رویکرد شامل حمایت از تامین ثبات و امنیت در دریای سرخ و کاهش خطر تهدیدهای فرامرزی است.
مسیر سوم ایجاد نوعی رابطه دیپلماتیک پایدار است؛ رابطهای که بر گفتگوی رودررو استوار باشد، حضور و اثرگذاری عربستان سعودی را در پروندههای بینالمللی افزایش دهد و زمینهای فراهم کند تا ریاض در ترسیم اولویتهای جهانی در عرصههای انرژی، امنیت غذایی و تغییرات اقلیمی نقش پررنگتری داشته باشد.
این سه مسیر نشان میدهند که در سالهای آینده و در سایه نقشآفرینی شاهزاده محمد بنسلمان، ماهیت روابط عربستان سعودی و آمریکا عملا دگرگون میشود. با آنکه این شراکت در معادلات گذشته ریشه دارد، اکنون بر پایه چشماندازی نو استوار شده است؛ چشماندازی که عربستان سعودی آن را رهبری میکند و به سوی اقتصادی تازه، نقش بینالمللی موثرتر و راهبردی پایدار گام برمیدارد که میتواند سطح همکاری دو کشور را به افقی گستردهتر ارتقا دهد.
بنابراین رابطهای که از سال ۱۹۳۳ آغاز شد و در فوریه ۱۹۴۵ استحکام یافت، امروز وارد مرحلهای پختهتر و روشنتر میشود. با حضور شاهزاده محمد بنسلمان در واشینگتن، روابط عربستان سعودی و ایالات متحده در برابر فرصتی تاریخی قرار گرفته است تا آینده خود را از نو بنویسد؛ آیندهای که بر روابط دیرین، چشماندازی بلندپروازانه و همکاری مشترک برای شکلدهی به روندی تازه در نظم جهانی تکیه دارد.
برگرفته از روزنامه الریاض
