پارلمان پاکستان روز چهارشنبه ۲۱ آبان، با تایید یک متمم قانون اساسی، برعلاوه واگذاری اختیارات ویژه و گسترده به فرمانده ارتش این کشور، او را به صورت مادامالعمر از هرگونه پیگرد قضایی مصون کرد. این متمم که با رای اکثریت نمایندگان مجلس تصویب شد، برای مارشال عاصم منیر، فرمانده فعلی ارتش این کشور، راه کنترل بر تمامی نیروهای نظامی پاکستان را هموار و در عین حال استقلال دیوان عالی پاکستان را محدود میکند.
نیویورک تایمز که دراینباره با کارشناسان نظامی، وکلای دادگستری و فعالان سیاسی پاکستان در مورد این متمم قانون اساسی صحبت کرده، این اقدام را از نگاه آنان، «نشانه آشکار افول دموکراسی و حرکت به سوی اقتدارگرایی در پاکستان» توصیف کرده است.
سید عاصم منیر از نوامبر ۲۰۲۲ فرمانده ارتش پاکستان است و پس از جنگ این کشور با هند در ماه مه ۲۰۲۵، درجه مارشالی دریافت کرد؛ آنچه جایگاهش را در ارتش این کشور بیشازپیش تثبیت کرد.
او متولد سال ۱۹۶۸ در شهر راولپندی پاکستان است. خانواده او مسلمان و اصالتا اهل جالندهار در ایالت پنجاب هند بودند که پس از تقسیم هند در سال ۱۹۴۷، به پاکستان مهاجرت کردند و پس از اقامتی کوتاه در توبهتکسینگ، در منطقه دهریحسنآباد راولپندی ساکن شدند. پدرش، سید سرور منیر شاه، روحانی مسجد همان منطقه بود. منیر تحصیلات ابتدایی را در مدرسه دینی «دارالتجوید» گذراند. او از جوانی کریکت میکرد و معمولا در پست پرتابکننده سریع قرار میگرفت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
منیر تحصیلات نظامی خود را در موسسات نظامی معتبر جهان از جمله دانشکده فرماندهی و ستاد کویته، دانشگاه دفاع ملی اسلامآباد، دانشکده نیروهای مسلح مالزی در کوآلالامپور و مرکز آموزشی نیروهای دفاعی ژاپن به پایان رساند.
او در اوایل دوران خدمت، مدتی در عربستان سعودی مامور بود و در آنجا کل قرآن را حفظ کرد. پس از آن در مقام سرتیپی، فرماندهی نیروها در مناطق شمالی پاکستان را بر عهده گرفت. بعد از آن به ترتیب در مسندهای کلیدی ارتش کار کرد تا اینکه در نوامبر ۲۰۲۲ با ارتقا با درجه ژنرال چهارستاره، فرمانده ارتش شد.
با برکناری عمران خان از قدرت در آوریل ۲۰۲۲ و تشکیل دولت موقت به رهبری انوارالحق کاکر، منیر در عملیات سراسری علیه قاچاق ارز، انتقال غیرقانونی پول، احتکار و قاچاق گندم، شکر و سوخت به ایران نقش برجستهای ایفا کرد؛ اقدامهایی که منجر به افزایش ارزش روپیه پاکستان در بازار و خوشبینی به برنامههای او برای ثبات سیاسی و اقتصادی در پاکستان شد. در واقع منیر فراتر از حوزه نظامی، در زمینه مدیریت اقتصاد و بازار پاکستان نیز فعال است. او شورای تسهیل سرمایهگذاری ویژه را برای جذب سرمایه از کشورهای خلیج فارس تقویت کرد و با امارات متحده عربی در بخشهای انرژی، بندر، معدن و بانکداری قراردادهای میلیاردی به امضا رساند.
منیر سیاست خارجی خود را بر پایه «دکترین منیر» تعریف کرده که هدف آن فاصله گرفتن از وابستگی سنتی به آمریکا یا چین، تبدیل پاکستان به قدرت منطقهای در آسیای مرکزی و تمرکز بر ژئوــاکونومی به جای ژئوپلیتیک است. عاصم منیر اکنون قدرتمندترین چهره نظامی و سیاسی پاکستان است که با اصلاحات قانون اساسی اخیر، نهتنها اختیار کامل نیروهای مسلح (زمینی، دریایی و هوایی) را در دست دارد، بلکه از مصونیت مادامالعمر نیز برخوردار شده است.
عاصم منیر اوایل سپتامبر در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار کرد. ترامپ در سخنرانیاش او را «مارشال موردعلاقهام» خطاب کرد و گفت او تواناییها و مهارتهای وصفناپذیری دارد. مجموعه این اقدامها و از جمله به زندان افتادن عمران خان و تضعیف حزب تحریک انصاف که مهمترین رقیب حاکمان کنونی پاکستان است، از مارشال عاصم منیر، یک چهره قدرتمند و بیرقیب در سیاست پاکستان ترسیم کرد.
متمم جدید قانون اساسی پاکستان که جایگاه عاصم منیر را بالاتر از هر فرمانده دیگری در ارتش این کشور قرار میدهد، باید به امضای آصفعلی زرداری، رئيسجمهوری این کشور برسد.
نیویورک تایمز به نقل از عایشه صدیقه، کارشناس نظامی پاکستان، مینویسد که منیر از طریق این متمم، «کنترل کل نیروهای مسلح پاکستان را در اختیار خود گرفته است».
صلاحالدین احمد، وکیل اهل کراچی، هم به این نکته اشاره میکند که واگذاری اختیارات گسترده و مصونیت قضایی مادامالعمر به فرمانده ارتش پاکستان، نقش دیوان عالی این کشور را که گاه در برابر ارتش و دولت مقاومت میکرد، تنها «به رسیدگی به پروندههای مدنی و کیفری محدود میکند و از این پس، هر حکمی را که حکومت بخواهد، دادگاه تایید خواهد کرد». این اقدام نگرانی فعالان را از تضعیف قوه قضاییه در پاکستان افزایش داده است.
با این حال، مقامهای حزب مسلم لیگ نواز که قدرت را در پاکستان در اختیار دارند، این تغییرات را به نفع پاکستان و برای مدیریت و سازماندهی ارتش مفید میدانند. به باور آنان، جنگ در حال تغییر منطقه است و ارتش پاکستان به ساختار جدید و کارآیی عملیاتی بیشتری نیاز دارد که با اختیارات بیشتر فرمانده ارتش ممکن میشود.
هرچند ارتش پاکستان از زمان شکلگیری این کشور به طور سنتی در تعیین و سمتدهی به قدرت و ساختار دولت نقش برجسته داشته است، واگذاری اختیارات گسترده و مصونیت مادامالعمر به فرمانده ارتش میتواند به تضعیف نقش نهادهایی مانند ریاستجمهوری، نخستوزیری و مقامهای محلی بینجامد.
